पथटाईम्स

 चमेरा खोज्दै किन आए नेपाल ?

लुम्बीनीका पत्रकार सिद्दी भट्टराईले मसित एउटा चासो राखेपछि म झल्ल्याँस्स भएँ ।  उनले यि चमेराका बारेमा केहि उत्सुकता मसित राखेका थिए फेसबुकमा । उनका अनुसार आजकाल यस्ता चमेरा खोज्दै बिदेशीहरु लुम्बिनी, बुटवलतिर आउन थालेका छन् रे । ओहो, हाम्रो जैविक बिबिधताको शोषण गर्न गाउँगाउँ डुलेर हाम्रो प्राक्रितिक सम्पत्ती कौडीका भाउमा ठग्न पसेका गोरेहरु हेर्नुस् त । पहिले यि चमेराबारे अलिकति जान्नुस् र यि गोरे चमेरा खोज्दै किन आए नेपाल बुझ्नुस् है त ? 

मेरो अनुमानमा ति चमेरालाई फ्लाईङ फक्स भन्छन् । तिनको अनुहार फ्याउराको जस्तो हुनाले त्यसो भनिएको हो । यि तुर्लुङ्ग झुन्डिँदा धेरैले त कुनै फल झुण्डिएको भनेर भ्रममापनि पर्ने गरेका छन् ।यि उडेपनि चरा होइनन् । बिज्ञानले यसै भन्छन् । स्तनधारी जिवलेझैं बच्चा पाउनाले यि उडेपनि स्तनधारे जिवमा पर्छन् । र यि चमेराले स्तन चुसाउँछन् । अनुहार त ठ्याक्कै फ्याउराकै जस्तो हुन्छ ।

यि चमेरा, धरान, चितवन, काठमाडौंको सल्लाघारी, सूर्यबिनायक, काठमाडौं राजदरबारको दरबारको पश्चिम ढोका (वा केशर महल पुस्तकालय पूर्वपट्टी), तानसेनमापनि पाइन्छन् । यिनीहरु रातमा (काठमाडौंका) धादिङसम्म पुग्छन् फलफूल खान । चिउरी साह्रै मन पराउँछन् । रुखमा यि फलफूल झैं तुनरुङ्ग्ग झुण्डिन्छन् । हाँगामा खुट्टा राखेपछि यिनले नंग्रालाई बटार्छन र त्यो नंग्रा बल्छी झैं बेरिन्छ । जुन चाबी लगाए जस्तो हुन्छ र नै यि खस्दैनन् । यिनिहरु त्यसै झुण्डिँदापनि शरिरको सबै भागमा रक्त संचार गर्न सक्छन् ।

यसका धेरै महत्व हुन सक्छन् । यसलाई पहिले पहिले प्रक्रितिक औषधीमा प्रयोग गरिन्थ्यो । सायद गरिन्छ अझैपनि । बाथको रोग निको हुन्छ भन्छन् यसको मासुले । सुत्केरी बलियो हुन्छे भन्दै यसको अंअसु खुवाउने चलनपनि छ । अन्य प्राक्रितिक उपचारमापनि यसका अंग प्रयोग गरिन्छ । तर यसको प्राक्रितिक महत्व के छ भने यिनले आकाशमै उडेर विषालु किराहरु खाइदिन्छन् । त्यसैले किराको नियन्त्रण हुन्छ । यो उति धेरै छ्यापछ्याप्ती पाइने चमेरो होइन । बिदेशीले लैजाने कारण यसको अनुसन्धान गर्नको लागि हुन सक्छ । , कौडीका भाउमा लगेर औषधी बनाउनकालागि वा अनुसन्धानमा प्रयोग गर्नकालागि हो । चमेरो सुगा जसरि सोखका रुपमा पाल्ने गरिन्न । त्यसैले औषधी वा अनुसन्धानकै लागि हुनसक्छ । तिनले ब्लड प्रेसर, बाथ जस्ता रोगको अनुसन्धान गर्न लैजान्छन्  भनिन्छ। चमेराले कसरि रक्त सन्चार गर्छ, कसरि यसको रगत नियन्त्रण हुन्छ भन्ने अनुसन्धान गरि मानिसमापनि कुनै उपचार पद्दती निकाल्न सकिन्छ कि भनेर हुनसक्छ ।

अर्को कुरा लाटा मानिसहरुलाई कुनै अक्किल निकाल्न सकिन्छ कि भनेरपनि हुनसक्छ । किनकि यि चमेराले क्वाईक्क गर्दै आवाज दिन्छन् र त्यहि आवाज सुनेर उड्ने गर्छन् । हाम्रा गाउँघरमा मुसुक्क हाँस्दै अनुसन्धान गर्ने भनेर आउने गोरेहरु सबै असल हुँदैनन् । चमेरा लगायत यस्ता जिव ओसारेर ठग्न आउँछन् । होसियार हुनुस् र सतर्क गराउनुस् है ? यि चमेरा पाइने ठाउँका मानिसलाईपनि सचेत गराउनुस् है त ?

गोरेहरु मुसुक्क हाँसेपछि हामीलाई ज्यानै दिउँ झैं लाग्छ । शरिरै सुम्पिदिउँ झै गर्छौं । तिनले मागेका झारपात र साना जिवजन्तु सजिलै आफैंले खोजि खोजि दिन्छौं । तर यि गोरा अनेक जालझेल बुनेर नेपाल आउँछन् । नेपालीहरुको सोझोपन र ईमान्दारिता अनि अभावलाई दुरुपयोग गर्छन् । सोझा गाउँलेका घरमा बस्छन् । त्यहिँ कौडीका भरमा खान्छन् । घुलमिल भएझैं गरेर नाटक गर्छन् । अनि हामी नेपालीलाई जानकारि नभएका यस्तै प्राक्रितिक र अन्य वस्तु लैजान्छन् । तिनलाई आफ्नो देशमा लगेर हजारौंमा बेचेर धनाढ्य बन्छन् । कि त नाम कमाउँछन् । कि नेपालको सम्पत्ती उहिँ उत्पादन गरेर आफ्नै सम्पत्तीका रुपमा दर्ता गर्छन् । हाम्रा जिवजन्तुमाथि यातना दिएर अनुसन्धान गर्ने । नाम कमाउने । औषधी पत्ता लगाउने गर्छन् । त्यसैले हाम्रो गाउँघरमा अनेक चिज वा जुनसुकै चिज खोज्दै आउने गोरे किन नहोउन् निगरानी गर्नुस् है ? मुसुक्क हाँसेका भरमा मागेको जेपनि दिने नगर्नुस् ।